Сонцето се качуваше сè повисоко. Стануваше топло.
Пред седум години, на тревникот, на неколку метри пред прозорецот засадив чемпрес. Добро нарасна. Како искусен и доверлив заштитник, доследен на својата должност, ја штитеше куќата од пладневното летно сонце. Внатре, секогаш беше свежо.
Седнат во фотелјата, потпрен со лактите на колената, ја гледав в очи.
– Сакаш сега да ти одговорам, така?
Седната, таа молчеше. Погледот кон мене се остреше од нејзината нервоза. Десната нога ѝ подигруваше. Свежината во просторијата како да исчезна. Сфатив.
– Добро. Ќе ти кажам, но навистина не знам зошто некои работи ги сфаќаш толку сериозно. Премногу сериозно.
Ритамот на нејзината десна нога се забрзуваше.
– Ти стварно не ме разбираш, или се правиш наивен?! – ми одговори, а воедно и ме праша.
– Зошто наивен? Едноставно, не разбирам зошто секогаш јас треба да сум оној лошиот, оној саможивникот, оној бесчувствениот, оној што постојано нешто греши, оној што постојано избрзува, оној што сам решава, оној што постојно е незадоволен… навистина не разбирам?
– Затоа што си таков… таков си! – подвикна бранејќи ја својата увереност. – Зошто претходно не ми кажа? Зошто не седна да поразговараме, да направиме некој план? – се подисправи во фотелјата; гледаше директно во мене. – Разбираш ти, разбираш. Заеднички план треба, семејство сме. Но ти, човек полн со себе, сам решаваш и сам ја завршуваш работата. Па и јас понекогаш имам свое размислување, имам некаков став, нели?
Ја стави растреперената дланка на градите како да сакаше да си го потсмири забрзаниот срцев ритам.
– Не гледам ништо лошо во сето тоа. Едноставно не сакав да ти предизвикувам немир и нервоза. Сакав да те заштитам. Посакував да те изненадам – возвратив со смирен тон. – Мислев дека ќе ти се допадне. Поголем град, поголема куќа, подобра работа, поголема плата. И не можам сè уште да сфатам, што е тука погрешно?
Во ширум отворени очи во ѝ се наѕираше влажен сјај.
– Не можеш сè уште да сфатиш што е тука погрешно? Навистина ли го кажуваш ова?! – не криејќи ја нервозата подвикна – Ти кажуваш за друг поголем град, друга поголема куќа, поголема плата, но ти не кажуваш дека тој град, таа куќа и таа плата ќе бидат само твои, а не наши – и тогаш се лизнаа две големи солзи по нејзините образи. – Тие нема да бидат ниту мои, ниту на нашето дете, затоа што ова е нашиот град, сфати еднаш, и ова е нашата куќа. И таа плата што досега тука ја земаше, а тебе постојано ти беше мала, е наша. Барем јас така ја чувствував, а за тебе, по сè ова, навистина не знам.
Се трудев да останам смирен иако не можев да бидам рамнодушен на нејзините солзи Станав од фотелјата. Ги ставив дланките во џебовите на панталоните. Се доближив до прозорецот. Погледна низ него. Го гледав чемпресот.
– Ти, навистина не ме разбираш – ѝ се обратив гледајќи низ прозорецот. – И самата знаеш колку работата ми значи. Знаеш добро колку се вложувам во неа. И тоа го правам за себе, но и за нас, за сите нас. Да, точно е тоа што го кажуваш. Тоа за што сега ми префрлаш се вика кариера. А како да бидам успешен во кариерата ако не одам нагоре, ако не ја ставам ногата на повисокото скалило – тогаш ја погледнав отсечно.
Со дланките го криеше расплаканото лице. Градите видливо ѝ поигруваа. Не откривајќи го лицето со придушен глас рече:
– Сакаш да напуштам сè. Мене оваа куќа многу ми значи. Ти тоа добро го знаеш. Сè што сум создала во животот е тука. И сега треба, следејќи ја твојата кариера, и твојата поголема плата, да ја напуштам и едноставно да заминам.
Сè уште гледав низ прозорецот со дланките во џебовите. Навидум смирен не вртејки се ѝ возвратив:
– Ништо ти, ништо ние не напуштаме. Едноставно продолжуваме понатаму, одиме на подобро. Не почнуваме од нула, ме разбираш.
– Не почнуваме од нула, така рече? – стана и направи неколку чекори кон мене. – Сè е нула, надвор од оваа куќа, надвор од овој град – застана. – Зошто го гледаш овој чемпрес? Зошто, одговори ми?!
Ја погледнав. Молчев.
– Молчиш?! Знам зошто молчиш. Го посади ти, пред седум години кога се роди малиот, кога се роди нашиот син, се сеќаваш? Знам дека се сеќаваш. Јас седев во оваа соба, го доев и те гледав како го засадуваш дрвото.
И понатаму ја гледав. И молчев.
– Претходно бевме насекаде, ти постојано по твојата работа, јас постојано по тебе. Десет години посакувавме дете. Цели десет години. И ништо, Но ете судбината посака нашиот син токму тука да се роди, тука, во овој град, во оваа куќа – стоеше пред мене и продолжи. – Добро се сеќаваш на сè. Куќата беше недоправена, ограда немаше, кредитите одвај ги плаќавме. Но бевме среќни. Јас, ти и нашето бебенце кое дојде по десет години. Кога го посади чемпресот дојде во собата и ме бакна. И што рече? Се сеќаваш, нели?
Ја гледав в очи.
– Се сеќавам – ѝ одговорив тивко.
– Рече дека имаш сè на светот и дека друго ништо не ти треба.
– Реков – потврдив.
Погледнав кон чемпресот.
Таа гледаше во мене. Јас во чемпресот.
Молчевме.
Одеднаш се слушна силен тресок. Доаѓаше од ходникот, од надворешната врата.
– Мамо, направи ми сендвич, гладен сум! – викајќи влета во собата размрсулавен во кратки пантолони, со изгребани иззеленети колена и валкани патики.
Застана пред нас и се извика уште погласно:
– Глааадееен сум!
Истовремено се погледнавме. Во тој миговен поглед лишен од зборови се испреплетоа часови разговор. Немата конверзација заврши со нема прегратка.
Oчите ми беа затворени. Го чувствував врз себе зачудениот детски поглед. Однадвор во собата влегуваше детска смеа.
Одеднаш малиот се заврте и истрча кон ходникот. Нашата прегратка остана во заштитничката сенка на чемпресот.
ВЛАДИМИР ИЛИЕВСКИ (1970), поет, прозаист и книжевен теоретичар. Дипломирал и магистрирал на филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Автор на поетските книги: Гледач на линија, Избор и случајности, Мојата лична амортизација, Нема исти утра, Ноќна еротска програма, Лични податоци и Брзината не убива, на збирката раскази Пената на црниот бран, книгата научни студии Цитатноста во лириката и романот Суво мастило кој влезе во потесен круг за наградата Роман на годината за 2020 година. Неговите дела се преведени на бугарски, хрватски, српски, руски, украински, полски, литвански, италијански и англиски јазик.