Напластување

Извадок од романот „Напластување“ на Јасмина Атанасова

     Денот зјаеше како отворен прозорец, со тап поглед на ѕид. Тишината се вееше пред стаклата на прозорците од трошната соба, а нејзините краеви како тенки завеси му ги допираа прстите на нозете. Секундите на загушливото попладне се натпреваруваа со отчукувањето на срцето. Тој не ги чувствуваше обете. 

Гвидо Гали седеше на уредно спастрениот кревет во став како да чека на автобуска постојка. Се присети на слична сцена од филмот „Форест Гамп“, кога Форест го чека автобусот, седнат на клупа со здрвен став, дланките спокојно поставени на натколениците, со исправен грб, споени нозе и тапоглав поглед заглавен во просторот пред него. Иако не му беше симпатична асоцијацијата на Форест, продолжи да го одржува истиот став врз креветот. Во зениците му навлезе муртењето на небото кое му ја надополнуваше состојбата во душата. Токму таквото време, секогаш му предизвикуваше чувство на припадност. Му даваше краткорочно смирение дека не е сам, дека не е единствен во празното и сиво чувство, внатре во него. Кога небото беше огледало на неговата душа, се чувствуваше безбедно, како конечно да стануваше дел од нешто, од стадото, еден мал дел од човештвото. Го почувствува папокот, вклештен помеѓу надојдените парчиња сало. И здивот едвај се извлекуваше, згмечен меѓу масните ребра.

Не се сеќаваше колку долго стоеше така. Немаше поим за што размислувал предмалку, дали воопшто имал некакви мисли и какви биле. Не можеше да си припомни зошто ги губеше своите размисли како слепи пилци и каде впрочем му се беше заглавил здравиот разум и присебноста. Честопати, во последниот период, му стана навика, времето да го троши и да го аби по аглите на таа соба. Пред да го закачи ваквата меланхолија, кога ќе ја намирисаше ништожноста како му навлегува во крвотокот, веднаш ќе се упатеше по улицата на пекарите. Ќе поминеше покрај нивните замаглени излози, со дланките подврзани на врвот од задникот, и главата спуштена кон вратот како накиснато куче. Долгите уши на мелахнолијата му го ограничуваа погледот. Затоа ги гледаше само врвките од изветвените чевли како се преметнуваат, ту на едната, ту на другата страна, додека мирисите кои стануваа поинтензивни започнуваа да му ги задеваат ноздрите. Аромите му се втурнуваа во лицето и тогаш ќе ја кренеше главата и неговото тело оживуваше. Инстинктот на прегладнето куче оживуваше на само неколку чекори од крајот на улицата, тогаш Гвидо добиваше испирација за живот. Ќе купеше два сладоледа, за него и за Алдо и ќе наминеше до неговата работилница. 

Но во тој  момент на креветот не успеваше да детектира никакви мириси. 

„На крај и носот ме предаде“, си помисли. Знаеше дека се претвора во дрво. Суво и закоравено. Круто, старо. Бесполезно и безживотно. Тешко и неподвижно. 

„Труп“. 

Се исплаши од сопствениот глас. Се изненади. Беше сигурен дека и тој го напушта. Чувството за допир му се намалуваше секојдневно. Се сеќаваше дека кога ќе си поминеше со големите шепи по ќелавото теме, неговата глаткост го задоволуваше, како неизоставно му поминуваа убави сензации на кожата. Тоа го асоцираше на Ензо кога му отпадна првото бебешко косиче. Му останаа неколку подолги влакненца кај тилот, наредени полукружно, кои го задеваа вратот. 

„Сега личиш на татко ти“, го слушаше гласот на жена си како нежно се насмевнува и му шепнува на бебето. Кога Гвидо го изгуби и последниот дел од косата, таквите спомени го натераа скржаво да ги одржува последните влакна од тилот да виреат, собирајќи ги во оскуден опаш. Не му требаше доказ дека во последно време ги оставаше залепени за вратот, неуредни и замрсени. Галењето по главата веќе не му предизвикуваше никаква сензација.

Несмасно го пикна показалецот од левата рака во увото и слушна како каналот се затвора  со чеп.

„Сè уште слушам“, разочарано констатира.

Мрзоволно се исправи над креветот, ги довлечка папучите до влезната врата од станот и зачекори во ходникот. Врвките на излитената домашна наметка се влечкаа по сивиот под. Тој се придржа за оградата од скалите и погледот го изјази нагоре кон следниот кат. Како да го премеруваше растојанието до вратата од заедничката тераса. На покривот од застарената зграда провејуваше, нему добро познатото, мртвило.

„Морам да ги соберам алиштата. Којзнае колку дена сум ги оставил да се сушат. Не ги преперувам, нема шанси“, се убедуваше. Минатата ноќ беше решил да ги остави засекогаш горе. Некој силен ветар, кога ‒ тогаш ќе ги оддува и ќе се куртули од нив а и од перењето. И така не може да ги мириса алиштата ни чисти, ни валкани.

Соседите од подолниот кат  ги набљудуваше кога се отселуваа минатата недела, а на тие од приземјето им забрани да ги гибаат неговите алишта. 

„Само уште еднаш ако ми ги соберете од жица, ќе се качам и вашите ќе ги исечам со ножица“, им се закани. После тоа му беше страшно жал за испадот, но зборот не си го повлече. 

„Од оној што ти е непознат,  од него се плашиш“, знаеше да каже. Тоа се однесуваше на него. Педесетгодишен самец, што има лик на шеесетгодишник и душа на седумдесетгодишник кој се доселил во станот пред две години и кој не комуницира со никого. Беше сигурен дека станарите се прибираат по своите домови кога случајно ќе го наслушнеа неговиот тежок чекор по скалите.

Ни самиот не знаеше што му текнало во тој миг да ги собере спрострените алишта. Мрзелив да рационализира, го искачи последниот кат и се најде на празната тераса. Закачени на јаже, само неговите две карирани кошули, три пара пожолтени гаќи и едни излитени кафеави панталони се пафтаа. Меѓусебно се втурнуваа и се прпелкаа во правта што ја носеше сè посилниот ветер. Едната штипка што го придржуваше крајниот дел на кошулата се беше откачила. Испуштениот дел се удираше врз основата на оградената тераса. Ветерот се забавуваше со ракавот од кошулата поминувајќи по валканиот лим кој беше поставен како завршница врз изѕиданата ограда. Тој умешно се вовираше и во останатите ракави и ги оживуваше. Тие претаа како разулавени човечки раце, влечкајќи се наваму-натаму по јажето. Погледот на Гвидо ги прерипа алиштата, скокна од оградата и влета во празниот простор до соседната зграда. Наспроти неа ги здогледа облаците кои како розеви јастози, пресончани и изгорени од сонцето, се затскриваа гонети од бурата која се наслушнуваше од источната страна на градот. Наслушна гласови од длабочината на празниот простор помеѓу зградите и се загрижи дека можеби соседите одлучиле сепак да не се преселат.

  „Како да е тоа важно!“ ‒ „А што ти е тебе важно?“ ‒  „Нема ништо, ништо нема веќе значење.“ Гласовите во него се препираа. Конфликтот одамна беше присутен во неговите мисли. А тој никогаш не заземаше страна.

Гвидо продолжи да ги игнорира и гласовите, и алиштата,  и со магнетна привлечност се упати кон работ на терасата да ја провери својата претпоставка за соседите.

„Ајде да преминеме, побрзај!“ (Attraversiamo, fretta!), повторуваше една мајка на својот тврдоглав син од соседната зграда, во обид да се приберат дома пред невремето. Глутница искубани песови се врткаа околу семафорот на кој блештеше црвеното светло.

Вибрациите за дожд го растопија укоченото тело на Гвидо, а ветерот му ги разниша мислите. Таквото нишање, од мозокот, се насочи на градите и половината, и така расклатен Гвидо ги испружи рацете и ја дофати ламарината. Со силен стисок се потпре врз неа и ја префрли целата тежина од телото на рацете. Се држеше само на врвот од  ножните прсти. Влечките на нозете му зјаеја немо. Изгледаше како да знае што прави. 

Во далечината гром ја распори неизвесноста. Мајката упорно продолжуваше да го довикува својот син. Дебела завеса од пороен дожд се испречи пред Гвидо и тој инстинктивно се повлече наназад и застана на своите нозе. Дождот го растури кучешкиот лаеж. Подвитканите опашки на накиснатите песови, ги чувствуваше како го бодат под наметката. Бледилото и безизразност го покри лицето на Гвидо. Како во некој транс трпеливо чекаше да се смири водената буица. Беше воден од глава до петици од силните капки што се одбиваа од ламарината и завршуваа на него. Но тој не даваше знаци дека тоа му пречи. По неполни десет минути, Гвидо можеше да го забележи мрачниот дел на небото како прави процеп во чија позадина излегуваше лицето на чисто, тивко, памучно небо. Јасно се смрачуваше. Зелено светло болскотеше од семафорот. Во далечините сè уште опстојуваше по некое парче розов облак што ја преживеало летната бура. Како некој, хируршки прецизно, да го пресекол небото на пред и после бурата. Но човекот на терасата повеќе не можеше да има таквата поделеност во срцето. Тоа не беше повеќе возможно за него. Не му беше подносливо ни секунда повеќе. Гвидо повторно го навали предниот дел од телото преку оградата на терасата и го очекуваше моментот кога ќе ја изгуби рамнотежата. Ги затвори очите. Му препушти на телото да одлучи наместо него. Финално се отпушти и се  предаде. Ги стегна очите и се обиде да се исклучи. Од неговиот живот, никој немаше ни корист ни штета. Никој не правеше разлика дали Гвидо Гали постои на овој свет или не. Никому не му беше битно. Дури ни на Ензо. „Тоа е полошо отколку да не ме сака. Нему му е сеедно.“ Од таквото проклетство  можеше да се побегне само на еден начин.