Elementi Logo

THIEVES ARE PIGS

Backgorund

Времето стана рушевина, а рушевината време. Малата воничка на Студената војна занеше дека се има рок на траење, како жиотните извадени од морето и дека ништо не е отпорно на меланхолијата на пропаѓањето во моментот кога снемуа средства за произодство и дека ништо не е пократко од единствено овде и единствено сега што брзо ќе постане единствено таму и единствено тогаш. Утопија во перфект. Пропаст во футур. Стоејќи во предворјето на хотелот ја насетуваше катастрофата, во казиното, на терасата под перголата, покрај базенот во облик на Мики Маус каде што не смееше да влезе затоа што глушецот не може да биде поголем од мачката. Облечена како француска собарка, препуштена на погледот на машките гости додека жените омамени им спијат во сенките на бетонските перголи се чудеше како светот може истовремено да биде раскошен и д аочекува катастрофа. Таа никогаш не пробала шампањ. Никогаш не јадела месо од морски рак. Никогаш не вкусила кавијар. Никогаш не била толку изложена на погледи. Никогаш не била толку зависна од напојници. Никогаш толку одблиску не го беше видела кошмарот на американскиот сон. Никогаш толку пати не го слушнала зборот relax. Никогаш не видела толку капиталисти на едно место. Никогаш не видела толку злато. Никогаш не видела толку ќерамички протези. Никогаш толку пати не го беше слушнала зборот руски шпион. Никогаш не била толку пати допрена на минување. Никогаш не била толку пати седната во скутот како мало девојче. Никогаш не сретнала толку девојки со ист израз на тага на лицето. Никогаш не сретнала толку девојки слични на себе. Никогаш не сретнала толку други девојки различни од себе. Никогаш не делела соба со три други девојки и ги гледала како од француски собарки се претвораат во американски девојки од југот или во југословенски девојки од брегот или австриски девојки од ридот. Никогаш дотогаш не видела девојка со црна боја на кожата и бели дланки, Никогап претходно не видела избричена пичка. Никогаш толку силно не насетувала катастрофа иако се околу неа беше американски сон платен со американски долари седум илјади километри далеку од Америка.
Никогаш не била поуморна.
Тоа нема да заврши добро. Тоа не може да заврши добро. Времето се забавува. Луѓето одбиваат да остарат. Денот одбива да дојде до својот крај. Сонцето заоѓа бесконечно долго. Ноќта трае три дена. Седумдесеттите одвај се поместуваат во својот наркотичен делириум. Музиката свири. Музиката влегува низ кожата. Бони М. Колку може да трае едно лето. Колку бавно може да минува летниот ден? Колку треба за алкохолот да испари од крвта? Кога слетува следниот чартер члет? Која славна личност доаѓа? Зошто банкнотите на доларите се сите со иста боја? Единственото правило е непостоење на правилата. Смеа. Поканата за вечера не се одбива. Поканата за вечера никоагш не е само покана за вечера, don’t you know anything? После моментот на декаденција доаѓа долгото време на распаѓањето. Таа го знаеше тоа. Знаеше дека и ниедна палата не трае вечно. Знаеше дека гостите повеќе ќе изедат отколку шето ќе изгубат на рулетот. Знае дека хотелот повеќе троши отколку што заработува. Знаеше дека нејзиното фустанче на француска собарка е направено п мерка на машкиот поглед, а не по мерка на собарката. Знаеше дека векот не може да трае подолго од сто години, и порај приватниот капитал, средствата за прозиводство и употребата на евтината работна сила. Знаеше дека велот ќе го хлода социјализмот до коска, дека општествената сопственост ќе с ераспадне. Дека се што било „наше“ ќе постане приватно. Знаеше дека векот може да поднесе напредок само до одредена точка, пред свињата да почне да си го јаде својот окот. Се знаеше, и гледаше како напредокот набабрува како балон и како се се случува токму така како што требало да се случи, а тогаш, пред да започне пропаѓањето, сфатид ека мора да го пронајде местото, далеку од ова, место што ќе пропадне последно, но кое еднаш сепак неизбежно ќе пропадне.
Дваесет и пет години го бараше тоа место. Па уште петнаесет години. Па уште пет години. Можеше да биде било каде. Можеше да остане на островот. Можеше да замине далеку на север. Можеше да отиде на југот на Европа, таму каде што пропаѓањето веќе започнало. Рака на срце, можеше да пронајде и подобро и поевтино место од ова.
Се што беше зад неа, сега е повторно пред неа. Хронологијата на векот се повторува секои осум години, секои седум емсеци, секои неколку часа, секои петнаесет минути. Секои три минути. Ја следи како здодевен комарец. Посотјани облетувања. Четиринаесеттата. Триесет и деветтата. Шеесет и осмата. Осумдесет ид еветтата. Деведесет и првата. Постојано кризи. Хронологијата на векот е хронологија на лоши идеи што се претвориле во уште полоши журки што се претвориле во уште полошо утро после тоа. Сега е тука. На местото што ќе пропадне последно, но кое еднаш сепак неизбежно ќе пропадне. Little soldier of the cold war. На ничија земја.
Време е за поглед во иднината. Од местото кое најмногу ќе одолее, но сепак неизбежно ќе пропадне. Што гледа, кад еја води тој поглед? Врвови од крошните и парчиња вечерно небо. Шлосберг. Цркевените кули кои се уште стојат. Искршената површина на брзата и студена река. На брегот од реката некој го довезол песокот и го претворил во плажа за робови на дванаесетчасовното време. City beach party трае цело лето. На лежалките лежат мажи со засучени ногавици. Девојките танцуваат со голи рамена, Во рацете им свети Aperol-spritzer mit prosecco. City beach party е отворен за сите класи. Може да дојде секој што има 4.99 за Апреол шприцер. Или 2,99 за пиво. И којшто нема страв од босите нозе. И песок што велгува во џебовите кога од нив ќе испарат парите и ќе ги претвори во мали пустини. По патот крај реката возат велосипедистите, фрлаат поглед врз речната плажа и продолжуваат меѓу автомобилите не постари од пет години. Погледот воден од двогледот патува преку обновените фасади и изнајмените станови, преку замрзнатите слики на уредниот живот на доцниот капитализам, се качува преку зградата од обновениот хотел и преку малиот балкон се враќа во GRANDE SUITE НА ГРАНД ХОТЕЛОТ во којшто ништо не е онаа како што се чини во кој ѕидовите се така декорирани што да имитираат пропаѓање. Бели плочки. Чашрафи од чешлан памук. Американско срамно влакно. Австриски shabby chic го сретнува Припјат, го сретнува Версај ја сретнува рурална Босна. Дизајн студио Чернобил во соработка со студиото Каспар Дејвид Фридрих. Се изгледа какод а има приказна, но никој не може да се сети. Убава рушевина. Меланхолија на пропаѓањето произлезена од раскалашеност. Гостопримство произлезено од комбинација на капитализам, католицизам и фашизам. Wer klaut ist ein Schwein. Не крадете ги крпите. Никогаш доста внимание кон странците. Ќе земат се што не е заптрафено на ѕидот, на подот, на таванот. Книги како декорација. Туѓ објект со непозната цел кој овде никако не припаѓа. Средна оценка на TripAdvisor 4.0. Оп, и погледот е повторно надвор, на покривите, на ридовите, не зелената регија на здоволствата. Genussregion. Погледот се спушта низ улицата кон југо-исток, кон видокругот од којшто доаѓа провевот, ветрец исполнет со смрдеата од водениот бетон и здробените тули. Погледот и открива дека овој век ќе трае пократко од сто години, На половина од векот перспективата се крши, се руши, се здробува. Бесконечните правци стануваат конечни. Но, за тоа не се зборува. На хоризонтот се наѕираат прекрасните рушевини на Европа по кои планинарат туристи и се фотографираат. Но, таа за тоа не зборува затоа што нема што да се каже за нив. Нешто било и веќе не е. Стаклото пука под нозете на местото каде што некој некаде одел бос. Кој тоа оди низ времето како низ рушевини? Кој тоа оди низ рушевините како низ времето? Кој знае се, а упорно молчи?

ЗА АВТОРОТ

ГОРАН ФЕРЧЕЦ

ГОРАН ФЕРЧЕЦ (1978), писател, драматичар и драматург. Дипломирал драматургија на Академијата за драмски уметности во Загреб. Теориски текстови и есеи објавува во домашни и странски списанија: Фракицја, Движење, Театар (Загреб), Сцена (Нови Сад) итн. Автор е на романот Овде нема да има чудо во издание на Фрактура, објавен во 2011. Автор е и на драмскте текстови Писмо на Хајнер Милер, Работнички, како и на книгата есеи Прирачник за вчера. Добитник е на наградата на Австрискиот културен форум за 2007, наградата на хрватското глумиште 2015, наградата на Борштниковите средби 2014, 2015 и на наградата Вељко Маричиќ. Текстовите мус се преведени на германски, унгарски, англиски, француски, словенечки и македонски јазик.

ЕЛЕМЕНТИ – БРОЈ 12

ПОДДРЖАНО ОД

Елементи

Елементи

© Електронско списание за книжевност - ЕЛЕМЕНТИ